Van pelikanen en criminelen: De geschiedenis van Alcatraz begint in 1775

Voordat Alcatraz de beruchte plek werd die het nu is, was het gewoon een rotsachtig eiland bevolkt door vogels. In 1775 bracht de Spaanse ontdekkingsreiziger Juan Manuel de Ayala de Baai van San Francisco in kaart en noemde het eiland La Isla de los Alcatraces, Eiland van de Pelikanen. Door de strategische ligging was het een natuurlijk uitkijkpunt, maar het bleef onontwikkeld tot halverwege de 19e eeuw.

In 1846 verwierf de VS Californië en in 1850 wees president Millard Fillmore Alcatraz aan als militair reservaat. Wat volgde was de transformatie van een natuurlijke uitloper tot de meest versterkte plek aan de westkust.

Het Amerikaanse leger versterkte het eiland met meer dan 100 kanonnen, waardoor het samen met Fort Point en Fort Mason deel uitmaakte van de Triangle of Defense. In 1854 werd Alcatraz de thuisbasis van de eerste vuurtoren aan de Pacifische kust, een essentieel hulpmiddel voor binnenkomende schepen.

Tijdens de Burgeroorlog begon Alcatraz aan zijn tweede leven als militaire gevangenis. Aanvankelijk werden er sympathisanten en deserteurs van de Confederatie vastgehouden, maar het gebruik breidde zich in de loop der decennia uit. De gevangenen varieerden van soldaten tot burgers die beschuldigd werden van verraad. Het geïsoleerde eiland, met onstuimig water en ijskoude temperaturen, werd zelfs toen al beschouwd als een veilige plek om te ontsnappen.

In 1907 werd Alcatraz officieel omgedoopt tot de "Pacific Branch, U.S. Military Prison". De bouw van het betonnen Cellhouse in 1912 verstevigde de reputatie als een zwaar detentiecentrum met een hoge capaciteit. Maar naarmate de infrastructuur verouderde, werd ook de relevantie voor het leger kleiner.

Midden in de Grote Depressie en stijgende misdaadcijfers nam het Amerikaanse Ministerie van Justitie Alcatraz over in 1933. Het eiland werd in 1934 heropend als een federale penitentiaire inrichting voor de meest onverbeterlijke gevangenen, die in andere gevangenissen voor problemen zorgden.

Tot de nieuwe populatie van Alcatraz behoorden hooggeplaatste criminelen als Al Capone, George "Machine Gun" Kelly en Robert "Birdman" Stroud. De gevangenis was opzettelijk hard: geen rehabilitatieprogramma's, weinig privileges en strikt opgelegde stilte. Het doel was om af te breken en in te dammen, niet om te hervormen.

Ondanks de reputatie waren er slechts 14 ontsnappingspogingen waarbij 36 gevangenen betrokken waren, geen enkele met succes. De beroemdste was de ontsnapping in 1962 door Frank Morris en de gebroeders Anglin, die verdwenen door een tunnel die ze met lepels hadden uitgehakt. Hun lichamen zijn nooit gevonden, wat de legende van het eiland nog groter maakte.

Stijgende kosten en structureel verval leidden tot de sluiting van Alcatraz in 1963. De erfenis als federale gevangenis is echter stevig verankerd in de populaire verbeelding.

In november 1969 kwam Alcatraz opnieuw in het nieuws. Deze keer niet voor gevangenschap, maar voor protest. Een groep met de naam Indians of All Tribes landde op het eiland en beriep zich op een 19e-eeuws verdrag dat Amerikaanse Indianen toestond om ongebruikt federaal land op te eisen.

De bezetting duurde 19 maanden. Activisten zetten gemeenschapsprogramma's op, hielden persconferenties en gebruikten Alcatraz als platform om nationale aandacht te krijgen voor de rechten van de inheemse bevolking. Hoewel de bezetting in 1971 eindigde na een federale interventie, leidde ze tot blijvende gesprekken en beleid met betrekking tot zelfbeschikking van de Amerikaanse Indianen.

Vandaag de dag bewaren muurschilderingen en gedenktekens op het eiland de erfenis van deze belangrijke beweging.

Na de bezetting werd Alcatraz in 1972 toegevoegd aan het nieuw gevormde Golden Gate National Recreation Area. In 1973 werd het opengesteld voor het publiek en bood het een zeldzame blik in het gelaagde verleden.

Restauratieprojecten hebben belangrijke gebouwen behouden, van het Cellhouse tot de vuurtoren. De tuinen, ooit onderhouden door militaire families, zijn nieuw leven ingeblazen. Tentoonstellingen gaan nu over alle aspecten van het leven op het eiland, van gevangenisomstandigheden tot protestkunst.

In 1986 werd het eiland Alcatraz uitgeroepen tot Nationaal Historisch Monument. Vandaag de dag komen er elk jaar meer dan een miljoen bezoekers per veerboot om de spookachtige overblijfselen, weidse uitzichten en meeslepende verhalen te ontdekken, elk tijdperk gestapeld op het vorige.